Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, depremlere hazırlığın tek çaresinin kentsel dönüşüm olduğunu belirterek, "Bundan sonra kentsel dönüşüm için işe başlanacağı zaman 3’te 2 çoğunluk yerine yüzde 50+1 ile yol alınması çok önemli. Kentsel dönüşümü en hızlı biçimde yapamazsak zamanla yarışamayız ve iyi niyetle yola çıkan birçok vatandaş mağdur olur" dedi.
Bakan Özhaseki, İller Bankası Macunköy Sosyal Tesisleri’nde düzenlenen toplantıda 15-17 Eylül tarihleri arasında gerçekleştirilen 'Deprem Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm Şurası'nın sonuç bildirgesine ilişkin açıklamalarda bulundu. Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğunu hatırlatan Özhaseki, bunun çaresinin kentsel dönüşüm olduğunu, yapıların güvenli hale getirilmesi gerektiğini söyledi. Kahramanmaraş merkezli depremlerden 14 milyon insanın ve 18 şehrin etkilendiğini hatırlatan Özhaseki, "Ortaya çıkan zarar 680 bin civarında konut, 170 bin civarında da iş yeri. Mali olarak 100 milyar doların üzerinde bir hasarla karşı karşıyayız. Ama işin manevi boyutunu çözecek bir aygıt hala icat edilmedi. Türkiye bir deprem ülkesi. Bu işin bir tek çaresi var; kentsel dönüşüm. Bunun dışında başka bir çare şimdiye kadar icat olmadı" şeklinde konuştu.
Özhaseki, yaşananlardan ders çıkarılıp tedbir alınması gerektiğine dikkati çekerek, "Şu anda 400 bin bağımsız bölümün dönüşümü devam etmekte. Bunu yeterli görmediğimiz için çabalıyoruz, daha çok yapalım diye uğraşıyoruz" diye konuştu.
"600-700 bin konutu dönüştürerek İstanbul’u daha güvenli hale getireceğiz"
İstanbul’un depreme hazırlık noktasında önlerinde dört adımlı bir yol haritası olduğunu söyleyen Özhaseki, "Birincisi, rezerv alanlarda 300 bin civarında konut
yapacağız. Yerlerini tespit ettik, planlama çalışmaları devam ediyor. İkincisi Yarısı Bizden kampanyası ile 200 bin civarında konutu dönüştürmeyi hedefliyoruz. 1 milyon 20 bin vatandaş 'biz evimizi dönüştüreceğiz, bizi destekleyin' diye müracaat etmişler. Tahmini olarak en az 200-300 bin konutu böyle dönüştürmeyi düşünüyoruz. Üçüncü olarak; devam eden 171 bin konutu hızlandırarak 2-3 yıl içerisinde en riskli olanlardan en az 600-700 bin konutu dönüştürmek suretiyle İstanbul’u biraz daha güvenli hale getireceğiz" ifadelerini kullandı.
100’den fazla bilim adamının bir araya geldiği şura nihayetinde bir taslak oluşturduklarını aktaran Özhaseki, bu çerçevede Mecliste farklı gruplarla bunu görüşmeye başladıklarını dile getirdi.
"Yüzde 50+1 ile yol alalım"
Özhaseki, şura sonucunda ortaya çıkan 5 ana başlığa ilişkin şunları kaydetti:
"Ortak kanaat; bundan sonra kentsel dönüşüm için işe başlanacağı zaman 3’te 2 çoğunluktan vazgeçelim, yüzde 50+1 ile yol alalım’ dediler. Binanın yıkılma safhası değil, inşaat yapımı, ruhsat aşamasında yüzde 50+1 yeterli olsun dediler. Bu ikisi çok önemli. Şimdiye kadar yapılan kentsel dönüşümlerde karşımıza çıkan tıkanıklığı, işin uzamasını tebligat kanununa bağladılar. Vatandaş tebligat almak istemiyorsa bundan kaçınarak 2-3 sene kadar herhangi bir yerde tebligatı yapamıyorsunuz. Vatandaş ikinci bir ülke vatandaşı olduysa 5 seneye kadar uzatıyor bunu. Bundan dolayı tebligatın artık eski usulde değil, e-Devlet üzerinden yapılması, binanın üzerine asılması ve muhtarlıklarda ilan edilmesinin yeterli olması hususunda arkadaşlarımız hemfikir oldular. Yarısı Bizden kampanyasının mali yardım hükmünün açıklanmasını bilim adamlarımız şurada karar altına almışlar. Biz bir ay içerisinde Yarısı Bizden kampanyasının nasıl çalışacağını, nasıl yardım edeceğimizi, sürecin nasıl işleyeceğini daha da netleştirmiş olacağız. Son olarak da arkadaşlarımız yıkılan riskli yapıların arsa haline gelmesinden sonra ortaklığın giderilmesi için de dava açılabilmesini bir ön şart olarak söylüyorlar. Bina yıkıldıktan sonra ortaya çıkan arsa hususunda ortaklığın giderilmesi davası açılmamasında başka türlü sorunlar çıkıyor."
Saydığı maddelerin gerçekleştirilmemesi halinde çalışmaların istenilen hızda gidemeyeceğini belirten Özhaseki, "Kentsel dönüşümü en hızlı biçimde yapamaz, zamanla yarışamayız ve iyi niyetle yola çıkan birçok vatandaş mağdur olur. O yüzden bu işin uzamaması, insanların mağdur olmaması, bir depremde dizlerimize vurmamamız adına bizim çok hızlı hareket etmek gibi bir mecburiyetimiz var. Ondan dolayı çırpınıp duruyoruz" dedi.
Bakan Özhaseki, şurada kentsel dönüşümdeki anlaşmazlıkların çözülmesi için arabulucuk sisteminin devreye alınmasının istendiğini kaydederek, bunun altyapısını hazırladıkları bilgisini verdi.
"Bu işi bilen insanların karar vermesi doğru"
Ayrıca şurada kentsel dönüşüm davalarına bakacak özel mahkemelerin olması yönünde fikir birliği olduğunu bildiren Özhaseki, "Çünkü iyi niyetli olmayan birkaç kişi, değişik mahkemelerde aynı tip dilekçe vererek yürütmeyi durdurma kararı alma suretiyle işi senelerce sürüncemede tutup, binlerce vatandaşın mağdur olmasına sebebiyet verebiliyor. Bunu asla eleştiri olarak söylemiyorum; idare mahkemesindeki arkadaşların işin yürümesi hususunda herhangi malumatları olmadığı için yürütmeyi durdurma kararı verip, ‘inceleyelim’ demesiyle başlayan uzun süreçte mağduriyetler doğuyor. Bu işi bilen insanların karar vermesi çok doğru diye düşünüyoruz" dedi.
Köy evleri çelik karkas ile yapılacak
"Şuradaki arkadaşlarımız tek katlı köy evleri hususunda çelik sistemine geçilmesi, o bölgelerde evlerin yapılması hususunu dile getiriyorlar” diyen Özhaseki, Türkiye’de tek katlı köy evleri yapımında beton-demir karışımı bir madde tercih edildiğini anlatarak, “Bundan sonra yapacağımız köy evlerini çelik karkas ve onun kendine has modüler bir sistemle çok rahat tercih edileceğini tespit ettik. Biz de köy evlerini çelik karkas üzerine yapmayı düşünüyoruz" dedi.
Yerinde Dönüşüm’e 215 bin başvuru
Yerinde Dönüşüm Projesi’nde gelinen noktaya ilişkin de konuşan Özhaseki, şunları söyledi:
"Yerinde Dönüşüm için şu ana kadar 215 bin vatandaşımız müracaat etti. Ciddi bir sayı bu. Herkes diyor ki ‘biz eski yaşadığımız yerde evimizi yeniden yapmak istiyoruz’. Biz de bunun önünü açmak için yol haritası izledik. Bu konuda hibe olarak vereceğimiz miktarı belirledik. Önümüzdeki günlerde bunu güncelleyerek artırmayı da düşünüyoruz. 215 bin vatandaşımız kendi evlerini yapmak istiyorlarsa, zeminde bir sıkıntı yoksa yapmalarının önünde hiçbir engel yok. TOKİ’nin kontrolünde kendilerinden herhangi bir şekilde harç, pul gibi masraf almaksızın, hatta tip projeleri de vererek bu işin önünü açmak istiyoruz."
Yıl sonuna 41 bin konut hazır
Özhaseki, depremde yıkılan yapıların hafriyat işlerinin yüzde 51’den fazlasının tamamlandığı bilgisini vererek, "Şu ana kadar yaptığımız 200 bin ihaleden 41 bin konut bu senenin sonuna kadar teslim edilecek. Kasım-aralık aylarında 41 bin konutumuzda vatandaşımız oturabilir hale gelecek ve 5 bin civarında köy evimizin hazırlandığını biliyoruz. Bunu da zamanla vatandaşlara dağıtacağız" ifadelerini kullandı.
